Twee jongens van slechts 11 jaar oud zijn dit weekend gearresteerd door de politie in verband met een explosief dat afging in Den Haag. Deze incidenten volgen op eerdere explosies waarbij ook tieners werden opgepakt. De vraag rijst: hoe kan het dat kinderen zich bezighouden met explosieven? Experts waarschuwen voor de rekrutering van jongeren door jongeren, gedreven door de zoektocht naar status.
Op zaterdag, iets na vijven, begon het opruimen van puin in de Oudemansstraat. Verschillende ramen waren kapot nadat een explosief in een portiek tot ontploffing was gebracht. Eerder die week waren de Hogewal en de Medemblikstraat ook getroffen door verwoestende explosies. Bij deze incidenten werden tieners, in de leeftijd van 13 tot 16 jaar, gearresteerd.
Bij de explosie in de Oudemansstraat werd de leeftijdsgrens echter nog verder verlaagd: naast een 15-jarige jongen werden ook twee 11-jarigen aangehouden. Is er een nieuwe grens overschreden nu kinderen van basisschoolleeftijd lijken betrokken te zijn bij het hanteren van explosieven?
“Elf jaar is natuurlijk erg jong, maar niet elke 11-jarige is hetzelfde”, zegt Arjan Blokland, hoogleraar criminologie aan de Universiteit Leiden. “Sommige kinderen hebben op die leeftijd al meer levenservaring dan u en ik samen.” Blokland, die onderzoek doet bij het Nederlands Studiecentrum voor Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR), benadrukt dat niet alle statistieken wijzen op een stijging van jeugddelinquentie, maar dat er wel zorgwekkende ontwikkelingen zijn, met name in het ronselen van jongeren door criminele bendes.
Het rekruteren van kinderen en jongeren is volgens Blokland niet moeilijk in bepaalde wijken. “Er is geen astronomisch bedrag nodig om een 11-jarige te overtuigen zoiets te doen; ze hebben weinig vermogen tot risico-inschatting.” Hij wijst op een gebrek aan ouderlijk toezicht en de drang naar status als factoren die meespelen bij deze ontwikkeling.
Dirk Korf, hoogleraar criminaliteitsbeleid aan de Universiteit van Amsterdam, ziet geen reden om aan te nemen dat daders bij explosies steeds jonger worden. “De gemiddelde leeftijd van daders is niet aan het dalen, dat is aangetoond,” zegt hij. Echter, de recente toename van explosies brengt ook een stijging van jonge daders met zich mee, maar dat betekent niet per se dat er relatief meer jonge daders zijn.
Desalniettemin benadrukt Korf dat het rekruteren van jongeren door jongeren voor dit soort misdrijven een ernstig probleem is dat aandacht vereist. “Jongeren rekruteren andere jongeren voor dit soort misdrijven, en ze doen het om een soort status te krijgen. Dat zijn echte problemen”, waarschuwt hij.