Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) heeft verschillende Russische inbreuken op het oorlogsrecht vastgesteld in Oekraïne, zegt de ngo vandaag. Het gaat onder meer over verkrachting, executies en moorden op burgers, ook op kinderen. Mét bewijzen van de afschuwelijke wreedheden van het Russische leger tegen de burgerbevolking. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky beweert bovendien dat de Russen mijnen en andere explosieven achterlaten in de regio rond Kiev waar ze zich terugtrekken om meer troepen te kunnen inzetten in het zuiden en oosten van Oekraïne.
Hugh Williamson, directeur bij Human Rights Watch voor Europa en Centraal-Azië, heeft het over “onuitsprekelijke, opzettelijke wreedheid en geweld tegen Oekraïense burgers”. De oorlogsmisdaden deden zich volgens HRW voor in de regio’s rond Tsjernihiv, Charkiv en Kiev, die bezet waren of zijn door Russische troepen. Naast verkrachting en moord is er ook sprake van plundering van de bezittingen van Oekraïense burgers zoals voedsel, kleding en brandhout.
Human Rights Watch interviewde in totaal tien mensen die Russische oorlogsmisdaden hebben gezien of er het slachtoffer van waren. Zij getuigden onder meer over een standrechtelijke executie door Russische troepen in Boetsja, op ongeveer 30 kilometer van Kiev. Soldaten dwongen vijf mannen om aan de kant van de weg te knielen, één van hen werd in het achterhoofd geschoten terwijl zijn handen op de rug waren vastgebonden.
De procureur-generaal van Oekraïne heeft Rusland ervan beschuldigd kinderen als “menselijk schild” te hebben gebruikt bij de hergroepering van zijn troepen. Dat zou blijken uit de eerste getuigenverklaringen uit de pas bevrijde stad Boetsja. In Novyi Bykiv, dicht bij de omsingelde stad Tsjernihiv, 160 kilometer ten noorden van Kiev, zouden wagons met kinderen uit het dorp voor tanks zijn geplaatst.
De straten van Boetsja liggen bezaaid met lichamen van burgers, die volgens de plaatselijke bevolking zonder provocatie door de binnenvallende troepen zijn gedood. Foto’s tonen een gruwelijk tafereel van de verwoeste stad, met dode lichamen tussen stukken verkoolde en vernielde tanks en pantservoertuigen, in een rij langs een straat.
Verslaggevers van het Franse persagentschap AFP zagen minstens 20 lichamen, allen in burgerkleding, verspreid over één straat in Boetsja. En ook het lichaam van een vermiste Oekraïense fotograaf, Maksim Levin, werd ontdekt in een nabijgelegen dorp, meldt ‘The Guardian’. “Al deze mensen zijn doodgeschoten”, zei de burgemeester van Boetsja, Anatoly Fedoruk, aan AFP. Hij voegde eraan toe dat 280 andere lichamen zijn begraven in massagraven in de stad. “Dit zijn de gevolgen van de Russische bezetting”, klonk het.
Oekraïense soldaten werden door de inwoners van Boetjsa hartelijk verwelkomd. Om lichamen van de straat weg te halen, bevestigden ze er kabels aan, uit angst voor boobytraps van de Russen. Bij de bevrijding van de stad vertelde Halyna Tovkasj (55) aan ‘The Guardian’ dat ze op zoek was naar het lichaam van haar 62-jarige man Oleg. Hij werd gedood door Russische soldaten samen met hun buren, twee jonge jongens en hun moeder, toen ze probeerden de stad te ontvluchten op 5 maart. “Het is een oorlogsmisdaad”, zei de zoon van Tovkasj aan de Britse krant.
In een dorpje in de buurt van Tsjernihiv werden eind februari minstens zes mannen opgepakt en geëxecuteerd, zegt HRW ook nog op basis van de moeder van één van de slachtoffers. Zij was erbij toen haar zoon werd opgepakt en zag de zes dode lichamen later.
Op 6 maart schoten Russische soldaten in Vorzel, op 50 kilometer ten noordwesten van Kiev, een vrouw en haar 14-jarige kind dood toen ze tevoorschijn kwamen uit een schuilkelder. Volgens getuigen hadden de Russen eerst een rookgranaat in de kelder gegooid.
Alle partijen in Oekraïne moeten zich aan de Conventie van Genève houden, benadrukt Human Rights Watch, wat betekent dat burgers en krijgsgevangenen niet mogen worden gedood, verkracht, gefolterd of anders onmenselijk behandeld. Ook plunderen en roven zijn verboden onder het oorlogsrecht. “Rusland heeft een internationale wettelijke verplichting om vermeende oorlogsmisdaden door zijn soldaten onpartijdig te onderzoeken”, zegt Williamson.
In de bevrijde buitenwijken van #Kyiv worden steeds meer lichamen gevonden van door de bezetter vermoorde burgers. https://t.co/fjC7Um3sid pic.twitter.com/MdQViIrgn7
— Bernt van Dongen/Fire Photographer Kyiv✙ (@_Bernt) April 2, 2022